Afgezien van wat meer mediaoptredens van Mark Zuckerberg blijft het relatief stil rond Facebook. De kritiek was en blijft stevig, maar echt impact op de gebruiker lijkt het niet te hebben. De diverse acties om te stoppen met het platform - zoals Bye Bye Facebook van Arjen Lubach - hebben weinig effect gehad. Wellicht lukt het de nieuwe spraakmakende documentaire The Cleaners wel om gebruikers te overtuigen hun account te verwijderen.
Afbeelding van: Sundance Institute
In The Cleaners worden enkele zogeheten content moderators gevolgd die hun werkzaamheden - en de gevolgen hiervan - laten zien. De documentairemakers proberen hiermee een gezicht te geven aan de puinruimers van het internet. Zo vanzelfsprekend en onopgemerkt als reguliere schoonmakers hun taak uitvoeren, zo ongemerkt vegen de moderatoren de sociale media schoon.
Delete of ignore
In de documentaire speelt een aantal van de tienduizenden Filipijnse medewerkers in deze industrie de hoofdrol. Dag in dag uit beoordelen ze onze gedeelde foto’s en video’s. Sommige schoonmakers beoordelen tot wel 25.000 afbeeldingen per dag: delete of ignore.
Documentairemakers Hans Block en Moritz Riesewieck tonen hiermee een surrealistische verbeelding van de andere realiteit achter onze sociale media werkelijkheid. De documentaire biedt een kijkje achter de dikke muur opgetrokken uit gebruiksvoorwaarden en moderatoren.
"Een rooskleurige wereld op je tijdlijn? Check! Het heeft alleen nogal wat consequenties."
Vertrouwen is goed, controle is beter?
Het werk lijkt op het eerste gezicht onschuldig. Fijn dat er mensen zijn die onthoofdingen door ISIS verwijderen, live uitzendingen van zelfmoordpogingen stoppen (op het moment dat de poging doorgang vindt) en wraakporno weghalen. Een rooskleurige wereld op je tijdlijn? Check! Het heeft alleen nogal wat consequenties.
Voor de moderatoren is de psychische belasting namelijk slopend met in sommige gevallen extreme gevolgen. Een moderator heeft bizarre nachtmerries over geslachtsdelen en een ander pleegde zelfmoord na het zien van talloze zelfmoordvideo’s. In eerste instantie trekt het salaris voor deze werkzaamheden - dat zeker in Aziatische landen goed is - werkzoekenden over de streep.
Censuursoldaten
Tegelijk gebeurt er iets met onze werkelijkheid, waar sociale media een grote rol in spelen. Dergelijke platformen - die voor veel gebruikers de belangrijkste nieuwsbron zijn - worden door een leger aan censuursoldaten gecontroleerd. En deze controle vindt ook nog eens plaats aan de hand van richtlijnen die een commerciële partij opstelt.
Deze Filipijnse medewerkers hebben daarnaast ook een totaal andere (culturele) achtergrond waardoor zij veel beelden niet in onze culturele context kunnen plaatsen. De documentaire laat bijvoorbeeld zien dat westerse spotprenten vaak worden verwijderd. Het is maar de vraag of wij dat wel willen.
"De kans dat de kijker zijn account daadwerkelijk Bye Bye zegt lijkt laag."
Oordeel
The Cleaners geeft een ontluisterend beeld van de schaduwzijde van sociale media. De makers zetten dit visueel in kracht bij door een nachtelijke setting, anonieme hoogbouw kantoren en felle PC monitoren. Hiermee benadrukken zij het contrast tussen de twee werelden; dat van jouw scherm en dat van de moderatoren in Manilla.
Al is The Cleaners af en toe een tikkeltje traag, het geeft de kijker wel de tijd om nog eens goed na te denken of deze zijn account nog langer blijft gebruiken. De kans dat deze zijn of haar account daadwerkelijk Bye Bye zegt lijkt laag; het blijft door een gebrek aan herkenning een ver van je bed show voor de kijker. Misschien moeten de moderatoren een maandje het werk neerleggen zodat tijdlijnen wat minder rooskleurig worden.
Eindoordeel: 🍌🍌🍌
(3/5)