Door Jaro Pichel
Hoe zorg jij dat je gelukkiger wordt in 2019? Wissel je van baan? Koop je een nieuwe auto? Volg je het advies uit dat ene zelfhulpboek dat je met Kerst hebt gekregen? Wat maakt ons écht gelukkig?
We hebben allerlei verschillende omschrijvingen van geluk. Sommigen zien het als een kortstondig gevoel na bijvoorbeeld het verorberen van hun favoriete gerecht. Anderen ervaren het als een gemoedstoestand. Vele van deze definities zijn echter in tegenspraak met de wetenschap. Dit artikel ontmaskert drie wijdverspreide misvattingen over geluk en laat zien wat jij hiertegen kan doen.
1. Geluk is een keuze
“Mensen met de sterrenbeelden Stier, Schorpioen, Leeuw en Weegschaal hebben extra veel geluk in 2019”, voorspelt Libelle in een twijfelachtig artikel. Ondanks de dubieuze link met sterrenbeelden heeft het blad toch een punt; we hebben geen volledige controle over ons geluksniveau. Onderzoekers beweren namelijk dat tot wel 50% van ons geluk afhangt van onze genen.
Vaak denken we dat belangrijke levensgebeurtenissen, zoals trouwen of een huis kopen, ons geluk verhogen. Het probleem is echter dat mensen vaak snel terugvallen op de zogeheten hedonistische tredmolen; iedereen heeft een gemiddeld geluksniveau. Dat komt door zowel persoonlijkheid en genetische factoren als door positieve gebeurtenissen in iemands leven.
"Sociaal contact is een betere indicator voor duurzaam geluk."
2. De zelfhulpboek-epidemie
Vele miljoenen zelfhulpboeken claimen dat ze hét geheime antwoord hebben op de vraag hoe je succesvol en gelukkig wordt. Neem bijvoorbeeld You Can Be Happy No Matter What: Five Principles for Keeping Life in Perspective van Richard Carlson (1997). Werken zijn vijf principes en zorgen ze voor meer geluk? Waarschijnlijk niet. Dit soort boeken mist vaak wetenschappelijk bewijs. De wetenschap laat zelfs zien dat de wanhopige zoektocht naar geluk genadig hard kan terugslaan. Een onderzoek in het wetenschappelijk tijdschrift Emotion toont aan dat deelnemers die hun geluksgevoel actief proberen te vergroten zich minder gelukkig voelen na het kijken van een blij filmpje dan de controlegroep. Het verwachten van een plotselinge gelukstoename kan dan leiden tot teleurstelling en schuldgevoelens. Dit obsessief najagen van geluk werkt dus averechts. Het advies is om het hele emotiespectrum - inclusief negatieve emoties - te leren accepteren.
3. Geld maakt (niet) gelukkig
Geld zorgt voor een verhoogde levenskwaliteit en hierdoor voor een toename in geluk. Deze vlieger gaat helaas slechts tot een bepaald punt op. Er is namelijk een grens vanaf waar geld nog maar weinig toevoegt aan het ervaren geluksniveau. De Nobelprijswinnaars Angus Deaton en Daniel Kahneman toonden aan dat deze grens op $75.000 ligt bij een Amerikaans huishouden. Alhoewel financieel welzijn een rol speelt, zijn andere factoren - zoals sociale contacten en een goede gezondheid - betere indicatoren voor duurzaam geluk.
"Het naleven van bepaalde waarden kan zorgen voor een toename van het geluksniveau."
Dus wat maakt ons gelukkiger?
Zelfbenoemde goeroes en de gigantische geluksindustrie verkopen geluk als een doel om na te streven. Dit zorgt ervoor dat men ongezonde verwachtingen heeft, zoals het geloof dat iemand totale controle heeft over zijn geluksniveau. Het herkennen van bovengenoemde misvattingen kan je behoeden voor onvervulde ambities en het twijfelen aan jezelf.
Het goede nieuws is dat het naleven van bepaalde waarden wel kan zorgen voor een toename van het geluksniveau. Dit kan bijvoorbeeld door het veranderen van je gedrag: “Het is belangrijk om te begrijpen wat voor positieve momenten in je leven zorgt en dat je je gedrag hieraan aanpast”, aldus Barbara Fredriksson, een vooraanstaand gelukswetenschapper. Ook de volgende twee tips kunnen jou helpen bij het verhogen van jouw geluk.
Tip 1: Vergeven
Nadenken over nare gebeurtenissen - zoals een scheiding - is geen pretje. Negatieve herinneringen aan bijvoorbeeld je ex kunnen ook op de lange termijn een tevreden gevoel in de weg staan. Wetenschap toont echter aan dat vergeving deze bitterheid omtovert tot positieve emoties. Hoe lastig het ook kan zijn; het is vaak de moeite waard om te verzoenen. Deze oefening met negen stappen van Berkeley is een goed startpunt om vergeving te oefenen.
Tip 2: Dankbaarheid
Ook dankbaarheid helpt om je geluk te vergroten; het versterkt namelijk de intensiteit en frequentie van mooie herinneringen. Een hele simpele manier om met dankbaarheid te oefenen is het bijhouden van een dagboek. Schrijf vijf dingen op waarvoor je dankbaar was in de afgelopen week. Zorg dat deze kort zijn – hoogstens een enkele zin – en varieer van hele basale (‘ik ben dankbaar dat ik wakker werd deze morgen’) tot specifieke uitspraken (‘ik ben dankbaar voor het telefoontje van mam’). Probeer dit een aantal weken dagelijks te doen en je zal merken dat je positieve gedachten toenemen. En daarmee je geluk.