HBO's Chernobyl is niet een tussendoortje om je post-Game of Thrones-dip te verzachten; het is een vijfgangendiner dat alle irritaties en teleurstelling over het laatste seizoen zal doen vergeten. De vijfdelige miniserie over de kernramp heeft een duidelijke boodschap: “Elke leugen die we vertellen, bouwt een schuld richting de waarheid op. Vroeg of laat wordt die schuld afgelost”, aldus een van de hoofdpersonages.
Op 26 april 1986 ontplofte een kernreactor van de kerncentrale bij Tsjernobyl in Oekraïne. Het was een ramp die volgens toenmalig Sovjet-leider Gorbatsjov mede het einde van de Sovjet-Unie betekende. Ondanks de vastgeroeste bureaucratie van de Sovjet-Unie en dankzij het optreden van een kleine groep wetenschappers, enkele politici en een enorme groep gewone Sovjetburgers (schattingen gaan van 240.000 tot een miljoen mensen), werd een ongekende ramp voor de rest van de wereld voorkomen en opgeruimd.
We zien de gevolgen van de explosie voor de medewerkers van de kerncentrale, de brandweerlieden, de duizenden roemruchte opruimers van de ramp en de inwoners van het omliggende gebied. Tegelijkertijd zien we hoe de verantwoordelijke mensen stelselmatig ontkennen dat er iets ernstigs aan de hand is. Ze weigeren om alarm te slaan of maatregelen te nemen.
"Vanuit een aantal voormalige Sovjet-landen ontving de serie kritiek."
De professor en de minister
De hoofdpersoon van Chernobyl is kerngeleerde professor Valery Legasov (Jared Harris). Hij wordt de dag na de ramp wakker gebeld om als wetenschapper vooral voor de show bij het Kremlin aan te schuiven. Zodra hij de eerste ‘feiten’ hoort, realiseert hij zich al dat er mogelijk een ramp is gebeurd. Boris Shcherbina (Stellan Skarsgård), partijman in hart en nieren en een van de machtigste ministers in de Sovjet-Unie, wordt met Legasov naar Tsjernobyl gestuurd om poolshoogte te nemen en de zaak onder controle te krijgen. Chernobyl volgt deze twee tegenpolen terwijl ze langzamerhand vertrouwen krijgen in elkaar en zo vooruit kunnen in het falende en corrupte Sovjet-systeem. Door een wolk van leugens en bureaucratie zoeken Legasov en Shcherbina naar de waarheid.
Vanuit een aantal voormalige Sovjet-landen ontving de serie kritiek. Sommige personages zouden bijvoorbeeld te overdreven slecht of corrupt gespeeld zijn en zo zou het Westen het Oosten willen demoniseren. Chernobyl laat naast alle fouten echter juist zien dat Sovjet-burgers vanuit de hele Unie in een falend systeem toch oplossingen vonden en bereid waren om zichzelf op te offeren voor anderen.
"Chernobyl is een indrukwekkend en benauwend spektakel."
Benauwend spektakel
De papieren van de makers van de serie zijn interessant. Regisseur Johan Renck heeft een goed cv (Breaking Bad, Vikings) en komt uit de wereld van videoclips. Dat is goed te merken. De beroemde zwanenzang van David Bowie, Blackstar, laat zien dat Renck goed uit de voeten kan met een deprimerende tekst. Chernobyl is zowel qua beeld als geluid een indrukwekkend en benauwend spektakel dat ondanks de waargebeurde geschiedenis soms doet denken aan bovennatuurlijke horror.
Schrijver Craig Mazin lijkt zichzelf met Chernobyl eindelijk te bewijzen. Mazin is een ervaren scenarioschrijver, maar met films als Scary Movie 3 en 4 en Hangover II en III was hij tot voor kort geen naam die respect afdwingt. Toch kan zijn ervaring met het schrijven van comedyfilms geholpen hebben. Net zoals in een komedie is het verhaal van Tsjernobyl een opeenstapeling van fouten, vergissingen en ongelukken die voorkomen hadden kunnen worden. Helaas valt er om deze clou niet veel te lachen.
Eindoordeel:
🍌🍌🍌🍌🍌